Wat is de toon van de informatie? Is die neutraal of geladen? Is wat je leest of ziet bedoeld om iets teweeg te brengen, of iemand te raken? Of laat de informatie meer kanten zien en kan je zelf je oordeel vormen?
Mening, emotie of feit
Let op: een mening is een commentaar op wat er gebeurt. Er zijn heel verschillende meningen en er is verschil in kwaliteit. De mening van een vakman of -vrouw over een onderwerp is anders dan die van iemand die alleen de titel van een bericht leest en meteen begint te schelden. Meningen, en zeker ook reacties, hebben vaak een emotioneel doel.
Houd bij berichten op social media meningen, emoties en feiten uit elkaar. Controleer waar een bericht vandaan komt. Kijk of die plek ook tot jouw vertrouwde bronnen hoort. Of kijk wat verder rond op die bron, die website dus. Volg de bron een tijdje, en ontdek of je deze bron wilt gebruiken als informatiebron, of niet.
Herken framing
Uit de begrippenlijst:
Framing is de manier waarop je informatie presenteert door bepaalde woorden te kiezen. Hierdoor laat je zien hoe jij ergens tegenaan kijkt. Iedereen vertelt dingen op een eigen manier, bewust of onbewust.
Framing is een normaal onderdeel van communicatie. Het wordt een probleem wanneer:
Iemand belangrijke informatie bewust weglaat;
Iemand je gevoelens gebruikt om je iets te laten geloven;
Je maar één kant van het verhaal te horen krijgt.
Let dus op welke woorden worden gebruikt in een bericht. Klinkt iets heel positief of juist heel negatief? Vraag jezelf af: zou dit ook anders gezegd kunnen worden? Wat wordt er niet verteld?
Voorbeelden:
"Hij zit op de reserve-bank" of "Hij maakt deel uit van het team"
"Ze is als laatste geëindigd" of "Ze heeft de finish gehaald"
"Deze maatregel kost extra geld" of "Deze maatregel helpt veel mensen"
Het gaat om hetzelfde onderwerp, maar de woorden sturen je denken een bepaalde kant op.
Wat kun je doen?
Staan er heftige woorden in een artikel of post? Of merk je dat emoties een grote rol spelen?
Zoek dan meerdere bronnen en vergelijk hoe zij over hetzelfde onderwerp schrijven.
Zet sites met veel sensatie in je lijstje leuk, maar niet voor informati
e.
Bespreek samen het begrip framing. Wanneer is het positief? Wanneer voelt het als manipulatie?
Een mooi voorbeeld van neutrale informatie is het Vlaamse jongeren-informatie platform WatWat, dat nadrukkelijk aangeeft dat niet willen sturen. Dat geldt ook voor alle sites die het zogenaamde WATWAT label dragen.
