Nieuwsgierig zijn en vragen stellen zijn belangrijk bij elk onderzoek, zeker ook vooraf. Heb je jezelf al genoeg vragen gesteld voor je gaat zoeken? Neem geen genoegen met een snelle eerste vraag, maar diep het onderwerp uit en bedenk wat je echt wilt weten.
Kies een onderwerp dat je echt boeit
In een werkstuk over de walvis of het konijn lijkt de opzet al gauw goed: inleiding, stukje over de diersoort, stukje over het leefgebied en het voedsel, dan iets de voortplanting en de jonge dieren. Conclusie. Goed gedaan.
Maar maak het jezelf eens iets moeilijker, en maak het daarmee nog wat leuker. Bedenk een spannende of verrassende vraag die je aanspreekt. Iets wat je je echt afvraagt en waar je meer van wilt weten. Dan kom je vanzelf op nieuwe plekken (misschien ook in het echt) en ben je echt bezig met het onderzoeken en ontdekken van een onderwerp.
💡 Hoe bouwen dieren hun huizen? Hoe bouwen ze hun nest, hun burcht, hun hol of hun gangen? Hoe maken ze zoiets stevig zonder gereedschap, zonder winkel en vaak zelfs zonder handen...
Of zoek iets in je eigen omgeving. Neem iets waarover je je verbaast…
💡 Waarom heeft een gebouw of ruimte deze vorm? Je bent aan al die gebouwen in je omgeving gewend, maar kan het ook anders? Heel anders? Wat kost een huis bouwen eigenlijk? En waar haal je alles vandaan? Wat voor mensen werken er allemaal aan een gebouw, van begin tot eind?
💡 Van wie is iets? Een pen, een tafel of een huis, dat is vaak best duidelijk. Maar een heel land? Kan dat van iemand zijn? En het water of de lucht? Kan dat bezit zijn? Zijn de rivieren, de zeeën en het landschap, ook niet van alle wilde dieren die er wonen? Of van zichzelf…
Van de ene vraag komt een andere. Wees nieuwsgierig. Hoe denken mensen ergens over? Staat alle informatie voor altijd vast? Wat vinden een zeiler, de strandgast, de eigenaar van een vistrawler en de bioloog van de haaien in de oceaan? Allemaal verschillende meningen die je naast elkaar en tegenover elkaar kunt zetten. En wat vind jij? Raak zo gemotiveerd over een onderwerp: jouw onderwerp! Hoe gaat het met de oceanen?
Een mindmap of woordwolk maken is ook een goeie manier om je gedachten over een onderwerp aan te scherpen. Lees meer hierover bij De juiste zoekwoorden
Ook een gesprek met een chatbot kan je helpen om op ideeën te komen. Zie De juiste zoekwoorden.
Van onderwerp naar vraag
Na de voorbereiding, het kiezen van een onderwerp en een woordwolk of mindmap ga je aan de slag om een stelling of onderzoeksvraag te formuleren.
1. Een stelling
Je kiest een uitgangspunt. Iets waar je voor of tegen kunt zijn: de stelling. Er zitten verschillende kanten aan het onderwerp vast. Een stelling is niet jouw eigen mening, maar een mogelijk antwoord op een probleem of een bewering. Je gaat samen op onderzoek. De uitkomst kan alle kanten op. Twee voorbeelden:
Een stelling over het leegvissen van zeeën en oceanen. Voorbeeldstelling: ”Vissen met sleepnetten moet verboden worden”
Ga hiervoor op zoek naar serieuze en begrijpelijke bronnen over politiek en visserij. Hoe komt het dat de walvisjacht op zeker moment aan banden werd gelegd? Hoe ging dat? Hoe snel moet en kan zo’n beslissing gaan? Wie zijn er eigenlijk de baas op zee?
Een stelling over afval. Informeer je over de voors en tegens van afvalscheiding en afvalverwerking, over de mogelijkheden en onmogelijkheden. Voorbeeldstelling: ”Alle wegwerp-verpakkingen moeten worden afgeschaft.”
2. Een onderzoeksvraag
[todo]
Vragen zonder antwoord
Er zijn natuurlijk ook vragen waar geen direct antwoord op bestaat. De vragen zijn misschien wel te vinden op internet, maar het antwoord laat lang op zich wachten of valt niet te geven. Wat was er voor de oerknal? Waarom slapen we? Wat is geluk? Waarom smaakt chocolade lekker (of juist niet)?
Dit soort vragen kan je wel helpen om je gedachten over iets te ordenen. Je kunt erover filosoferen, in je eentje of samen met anderen. Je probeert er dan achter te komen wat jij belangrijk vindt. Hoe je tegen de wereld aankijkt zoals je denkt dat die is. En je ideeën over hoe alles in elkaar steekt kan en mag steeds veranderen door wat je bespreekt, ziet en leest.
Twee manieren van zoeken
Er zijn twee soorten manieren voor het opbouwen van kennis bij het zoeken.
De bouwsteen-manier. Je splitst je zoekvraag in losse onderdelen (bouwstenen) en zoekt per onderdeel. Daarna combineer je de resultaten van de bouwstenen om tot een compleet antwoord te komen.
De sneeuwbal-manier. Je vindt (of krijgt) één goed artikel of bron en kijkt welke bronnen daarin worden genoemd. Vervolgens zoek je die bronnen weer op, waardoor je steeds meer relevante informatie vindt. Je komt zo makkelijker bij andere betrouwbare bronnen uit.
DIT WEET JE NU
over vragen stellen
Vragen stellen begint bij nieuwsgierig zijn.
Vragen leren stellen werkt het best bij een onderwerp dat je aanspreekt.
Je kunt een onderwerp uitdiepen met een woordwolk, mindmap of woordspin.
Aan de hand van een stelling kun de voors en tegens bij ideeën over een onderwerp uitdiepen.
Een onderzoeksvraag is iets onderzoeken in de praktijk. Aan de hand van je ervaring kan je er later weer achtergrondinformatie bij gaan zoeken
Vragen stellen waar geen direct antwoord op mogelijk is, valt onder filosoferen.
Er zijn twee soorten manieren voor het opbouwen van kennis bij het zoeken: de bouwsteen-manier en de sneeuwbal-manier.
