Is de informatie begrijpelijk voor jou?
Is de informatie begrijpelijk voor jou?
Een belangrijke vraag die alleen jij zelf kan beantwoorden gaat over de begrijpelijkheid van de informatie. Daar valt veel over te zeggen. Het is voor iedereen anders, want afhankelijk van je interesse en je voorkennis. Maar toch, grote kans ook dat het niet aan jou ligt wanneer je iets niet begrijpt, maar aan de website zelf. Eerlijk zeggen...
Van twee kanten
De moeite om iets te gaan begrijpen mag van twee kanten komen. 1. Wat verwacht je van de bron, hoe toegankelijk moet een bron zijn? En 2. welke eisen stel je aan jezelf bij het bestuderen van informatie? Heb je tijd om de informatie te bestuderen?
Begrijpelijke teksten
Begrijpelijk schrijven is een vak op zich. In een studie merk je dat het gewaardeerd wordt als je iets ingewikkeld opschrijft, meer dan wanneer je iets eenvoudig zegt. Maar dat hoeft beslist niet zo te zijn, en het is volkomen onterecht wat mensen roepen over “het moet geen Jip-en-Janneke-taal worden”. Want er ligt een wereld van verschil tussen kleutertaal en begrijpelijke taal niveau eind basisschool (dat noemen we 1F of B1).
Iets begrijpelijk uitleggen is nooit kinderachtig. Eerder omgekeerd: het is knap.
Het is helaas veel werk om begrijpelijk te schrijven (daarom zien we het ook te weinig). Gewoon alle kronkels uit je gedachten te noteren gaat sneller. Eigenlijk moet iedereen les krijgen in begrijpelijk schrijven. Gelukkig zien steeds meer mensen het belang van begrijpelijkheid. Er zijn zelfs wetten voor! Zie de links hieronder.
Onderzoek wijst uit dat naarmate je meer van een onderwerp weet, je moeilijke teksten toch kunt lezen en begrijpen. En ook dat wanneer je enthousiast over een onderwerp bent, je moeilijke teksten ook soms beter snapt. Kortom motivatie helpt.
Tips om lezen visueel makkelijker te maken
Moet je voor werk of studie met een moeilijke online tekst aan de slag? In veel gevallen zul je het ermee moeten: de stof is verplicht of je kan geen geschikt alternatief vinden. Wat dan?
Zorg allereerst dat je de tekst visueel prettiger kan lezen. Een normale regelbreedte heeft zo’n 15-20 woorden. Veel sites zijn hier op ingesteld. Maar soms worden pagina’s over het hele scherm uitgevuld. En dus met onleesbaar lange regels. Of omgekeerd: door allerlei extra’s worden regels juist ultra-kort. Voor de lezer is dit soms simpel op te lossen.
- Op een mobieltje: kantel je scherm;
- Op een laptop/computer: versmal je browser;
- Zoom in op de tekst met een functie als ‘page zoom’ (+/-).
- Zoek naar een text-only functie op je apparaat (toegankelijkheids-instellingen).
Met text-only, lettergrootte, fontkeuze en contrast maak je een tekst visueel een stuk toegankelijker. Gebruik bijvoorbeeld de handige Reader-opties van Safari (Apple) om de tekst aan te passen.
Voorbeeld van Safari’s Reader op een iPad. Je kan ook nog een kleur kiezen. Klik open >
- Kijk of een andere browser helpt.
Andere tips
Laat de tekst voorlezen door je apparaat als dat kan.
En bedenk: lezen van papier is sowieso vaak rustiger:
- Een print (met de juiste lay-out) kan helpen. Helaas wel meer papier…
- Vraag om een boek of tijdschrift (bibliotheek!)
En ja, sommige van deze dingen kosten misschien meer tijd. Maar je was bezig met een werkstuk toch? Geen sportwedstrijd ofzo. Wat je nu leert, voorkomt dat je later iets toch weer moet opzoeken.
De stof die je moet leren is verplicht, maar complex. Wat nu?
Moet je voor werk of studie met een moeilijke bron aan de slag, en dat komt best vaak voor, dan zijn er verschillende mogelijkheden. We zetten er een paar op een rij:
- Zie boven: lees hardop en gebruik de visuele tips.
- Werk samen met een partner en lees elkaar hardop voor en praat over de inhoud.
- Vertel een ander over wat je leest en leert. Van uitleggen leer je zelf veel.
- Gebruik een chatbot. Kies voor zo nauwkeurig mogelijk.
- Gebruik de chatbot om een tekst samen te vatten, te verduidelijken of te bevragen.
- Je kopieert dan de tekst* met jouw extra opdracht:
- Maak een samenvatting van [jouw tekst] Voeg geen informatie toe.
- Geef de hoofdpunten weer uit deze tekst: [jouw tekst]
- Leg uit wat [een begrip] uit deze tekst [jouw tekst] precies betekent.
- Het kan helemaal geen kwaad ook eens te vragen: Graag op leesniveau B1. Of: voor leken.
Maar blijf alert, elke samenvatting of opsomming zal anders zijn. Het blijven vooral op het web getrainde taalmodellen. Er kan altijd onzin doorsijpelen.
En soms moet je iets precies in een bepaalde vorm moet leren. Neem bijvoorbeeld Eerste Hulp, dat doe je op één bepaalde manier (installeer de EHBO app). In de hulpverlening en in de medische wereld geldt dat voor alle protocollen. Dan een chatbot je alleen helpen om de inhoud, zoals een bepaald begrip, beter te begrijpen. Ga daar nooit samenvatten e.d.
* ChatGPT kan ook de tekst van een plaatje in een bewerkbare (lees kopieerbare) tekst omzetten. Dit noem je OCR (optical character reading). Vertalen vanuit een screenshot kan ook!
DIT WEET JE NU
over moeilijke teksten gebruiken
- Veel informatie op het web is op een (te) hoog leesniveau geschreven.
- Lees hardop (of laat je voorlezen door een app).
- De vorm van online informatie staat niet vast. Maak het jezelf visueel makkelijker, dat begint soms al bij het kantelen van je scherm.
- Zoek op jouw apparaat of in de app die je gebruikt naar de text-only functie.
- Werk samen en help elkaar.
- Gebruik een chatbot om de stof (cut/copy/paste) te laten uitleggen of samen vatten voor een betere begrip. Daar is een chatbot goed in.
- Maar let op: een chatbot is onbetrouwbaar als zoekmachine!
https://raindrop.io/SlimZoeken/links-49210470/search=begrijpelijk_schrijven
https://raindrop.io/SlimZoeken/links-49210470/search=toegankelijkheid
https://raindrop.io/SlimZoeken/links-49210470/search=makkelijk_lezen