Informatiehusselaars

Zelf remixen

Je kent het misschien wel. Een remix of mashup maken van een filmpje op TikTok of Instagram. Je ziet iets en je repost het met een paar veranderingen. Dat kan als probeersel beginnen. Even wat remixen van anderen bekijken, en daarna zelf ook wat husselen. Smiley naar keuze erop, muziekje erbij. Na het posten van twee berichten en misschien wel dertig likes, smaakt het succes naar meer. 

Technisch omgaan met montage en filters is ook nog nooit zo makkelijk geweest. Een hele snoepdoos met effecten staat voor je klaar in je favoriete app, en alle foutjes worden digitaal gladgestreken. In een handomdraai kun je jouw mash-up of remix posten op je eigen tijdlijn. Je eigen commentaar in leuke fonts eroverheen, uitroeptekens niet vergeten! 

Husselen als Big Business

Soms lijkt het wel of het web één grote remix geworden is, want het husselen gebeurt niet alleen op sociale media. Ook op talloze websites wordt er volop gehusseld. Internet lijkt een mand vol cadeautjes. Cadeautjes die je ook zelf zou mogen hergebruiken en inpakken. Maar het cadeau-papier is dan vooral een eindeloze reeks reclame-blokken. Links rechts, boven onder of over de content heen. 

Talloze bedrijven schrapen zo alles van het web dat los en vast zit. In kamertjes achter bureautjes en grote schermen laten werknemers brokken informatie verdwijnen in mappen en laatjes. Geautomatiseerd en met de hand wordt alles herverdeeld naar duizend-en-één websites, YouTube en sociale media.

De professionele informatiehusselaars zijn dus zowel personen als bedrijven en ze hebben een enorm aandeel in het internetaanbod. Dit is wat ze doen:

1. Content farms

Content farms maken grote hoeveelheden vaak oppervlakkige content, waarbij de inhoud zelf er niet toe doet. Als het maar gelezen wordt…

Clickbait is een goed voorbeeld van wat content farms doen. Hun specialiteit: een spannende kop boven een willekeurige vraag, samen met een uit z’n verband gerukt plaatje. Informatie stelen en aanvullen met onzin, niemand die erop let of de informatie onder de kop klopt. Alleen de emotie die het oproept telt. Clickbait staat vaak verstopt in de links onderaan nieuwspagina’s op over-commerciële sites. Ook hier is het enige doel: advertentieclicks. Clickbait-bedrijven hebben namen als Taboola, Zergnet en Outbrain. 

Nepnieuws wordt ook gemaakt door content farms. Bij nepnieuws is het doel bovendien om de gebruiker te beïnvloeden door middel van leugens. Of het doel is om verwarring te stichten, liefst rond onderwerpen waar iedereen een verschillende mening over heeft: vluchtelingen, gezondheid, oorlog, noem maar op. Nepnieuws wordt vaak gemaakt in zogenaamde trollenfabrieken. Een trol is iemand die opzettelijk probeert om anderen online te pesten, te irriteren en te manipuleren. Het doel is om reacties uit te lokken en verwarring te zaaien. Trollen zitten vaak verstopt achter anonieme accounts. Nepnieuws en desinformatie kan je gerust een nieuwe manier van oorlogvoeren noemen. 

2. Content aggregators

Content aggregators zijn verzamelaars en herverdelers van informatie. Deze aggregators kopiëren of stelen informatie en zetten dat terug op het web, voorzien van advertenties. Wikipedia-klonen zoals Wikiwand, zijn hiervan een bekend voorbeeld. Er bestaan sowieso wel een paar honderd roofkopieën van Wikipedia… De meeste geven geen informatie over zichzelf. 

Ook Google (met de Kenniskaart) en andere big tech bedrijven hergebruiken Wikipedia voor hun eigen voordeel en geven daar vrijwel niets voor terug.

Hobby-sites met ‘van alles wat over 1001 dingen’

Hobby-sites kun je herkennen aan de enorme hoeveelheid artikelen over totaal verschillende onderwerpen door mensen die het vooral leuk vinden om te schrijven. Meestal staat er weinig informatie over de makers: niet hun echte naam, maar bijvoorbeeld Floddertje35) en niet hun beroep. De controle op de inhoud door anderen ontbreekt bij dit soort sites. Er is geen redactie en de informatie wordt zelden bijgewerkt in de loop van de tijd. Voorbeelden van zulke van-alles-wat-site zijn infonu.nl en Wikihow. De informatie op dit soort sites wordt bovendien best vaak van Wikipedia of andere bekende sites gekopieerd. 

Door social media en de aantrekkingskracht van influencers, raken dit soort vage informatie-bronnen wat uit de mode. 

Juice

In vroeger tijden gingen roddel-tijdschiften grote en kleine leugens niet uit de weg. In het sociale media tijdperk zijn leugen en onzin simpelweg de basis van talloze verdienmodellen geworden. Juice-kanalen (roddelaccounts op sociale media) mengen bijvoorbeeld kleine feiten of verdachtmakingen met grote woorden, verzinsels en verdraaiingen. Regelmatig wordt hier de privacy van het ‘onderwerp’ geschonden, onder het mom van iedereen mag/moet dit weten. Of het nu gaat om een lid van het koningshuis of om een klasgenoot.